Türkiye’de Mayıs 2023’teki genel seçimin ardından son 1 yılda geçmiş 2 yıla göre bambaşka birekonomi ve para politikası uygulanıyor. Mayıs 2023’teki yerel seçimler öncesindeki düşük faiz, kontrollü kur ve makroihtiyati tedbirler içeren politikanın yerine gelen politika faizini asıl araç olarak kullanan, enflasyonu düşürmeye odaklı sıkı para politikası birçok göstergeyi değiştirdi. Mayıs 2023’te Türk tahvillerinde yabancı yatırımcı oranı yüzde 0,64 iken bugün oran yüzde 5,63 seviyesinde. Borsada yabancı payı geçen yıla göre tam 11.5 puan artarken yabancının tahvil ve hisseye net girişi 11.4 milyar doları aştı. Türkiye’nin 5 yıllık iflas risk primi neredeyse 440 baz puan iyileşirken Merkez Bankası swap hariç net rezervindeki gelişme ise 54 milyar doları buldu.
Ekonomim’den Şebnem Turhn’ın haberine göre, geçen yıl mayısta ikinci tur öncesindeki son kapanış günü olan 26 Mayıs’ın üzerinden bir yıl geçti. Bu bir yılda ekonomi ve para politikaları 180 derece değişti. Yeni ekonomi ve Merkez Bankası yönetimi sıkı para politikası ve dezenflasyon programı uygulamaya başladı liralaşma stratejisi, kur korumalı mevduat, düşük faiz politikaları terk edildi. Sıkı para politikası piyasa verilerine de olumlu yansıdı son 1 yılda. Öne çıkan göstergelerdeki değişim şöyle oldu:
TAHVİLDE 5 KATI AŞAN YÜKSELİŞ
Yabancı yatırımcı TL tahvillerden son yıllarda çıkış eğiliminde. Ancak politika değişikliği bu eğilimi terse çevirmeyi başardı. 26 Mayıs 2023 haftasından 17 Mayıs 2024 haftasına kadar TL tahvillere yabancı yatırımcıların net girişi 7 milyar 821,3 milyon dolar oldu. 26 Mayıs 2023 haftasında yabancının toplam tahvil stokundaki payı yüzde 0,64 iken 17 Mayıs itibariyle yüzde 5,63’e yükseldi. Özellikle son iki haftadır çok daha güçlü girişler yaşanıyor.
HİSSEDE PAY YÜZDE 40’A DAYANDI
Hisse senedi piyasalarında da yabancı yatırımcıların Mayıs 2023’teki pozisyonu oldukça düşüktü. Borsa İstanbul verilerine göre hissede yabancı payı 26 Mayıs 2023 itibariyle yüzde 27,85 iken dün itibariyle bu oran yüzde 39,37’ye çıktı. Bir yılda 11.5 puanlık iyileşme kaydedildi. BİST100 endeksi bu bir yıllık dönemde yüzde 124 yükselirken bankacılık endeksi yüzde 282,5’lik getirisiyle öne çıkmayı başardı. En hızlı yükselişi bu son bir yıllık dönemde yüzde 504,4 ile sigortacılık endeksi gerçekleştirdi. Merkez Bankası verilerine göre son bir yılda yabancı yatırımcının hisseye net girişi 3 milyar 612 milyon dolar oldu.
5 YILLIK CDS’TE BÜYÜK İYİLEŞME
Mayıs 2023 seçimleri döneminde Türkiye’nin 5 yıllık iflas risk primi ilk tur sonrasında 21 Mayıs itibariyle 702 baz puana kadar yükseldi. 665-700 baz puan seviyelerinde geride bırakan Türkiye’nin 5 yıllık ifl as risk primi CDS dün itibariyle 263.25 baz puan. Yani 1 yılda neredeyse 440 baz puanlık iyileşme var. Uygulanan politikalar ve bu politikaların ardından uluslararası kredi derecelendirme kurumlarından gelen not artışları CDS’teki düşüşte etkili oldu.
NET REZERVDE 38.24 MİLYAR DOLAR ARTIŞ
Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 26 Mayıs 2023 haftasında negatif seviyedeydi. Verilere göre 26 Mayıs 2023’te net uluslararası rezervler -4 milyar 404 milyon 594 bin dolardı. Bu yıl marttaki yerel seçimlerin ardından hızlanan rezerv biriktirme eğiliminin de desteğiyle son 1 yılda net uluslararası rezervler 38.24 milyar dolar arttı ve 17 Mayıs itibariyle 33 milyar 839 milyon 777 bin dolara çıktı. Swap hariç net rezervler 26 Mayıs 2023 haftasında -60.5 milyar dolar iken 17 Mayıs itibariyle -14.3 milyar dolara geldi. Bankacıların hesaplamalarına göre ise geçen haftanın ilk 4 günü itibariyle -7.4 milyar dolar seviyesine iyileşti. Bu son 1 yılda neredeyse 54 milyar dolara yakın artışa işaret ediyor. Ekonomistler tarafından Merkez Bankası swap hariç net rezervlerinin kısa bir süre içinde pozitife dönmesi bekleniyor. Bankacıların 24 Mayıs itibariyle yaptığı hesapta ise swap hariç net rezervin -4 milyar dolara geldiği tahmin edildi.
SWAP HARİÇ NET REZERVLER -7.4 MİLYAR DOLAR
Bankacıların yaptıkları hesaplamalara göre geçen hafta perşembe günü itibariyle swap hariç net uluslararası döviz rezervleri 0.1 milyar dolar artarak -7.4 milyar dolara iyileşti. Böylece swap hariç net rezervler yerel seçimler sonrasında 58.4 milyar dolar yükseldi. Ekonomistlerin hesaplarına göre, 17 Mayıs haftasında nette 2.4 milyar dolarlık carry trade girişi yaşandı. Mart sonundan beri bu kanaldan giriş 18.2 milyar doları buldu. Yine hesaplamalara göre yabancı yatırımcıların toplam portföy girişi 4.2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Kur performansı açısından daha belirleyici olan TL cinsinden portföy (hisse, DİBS, carry trade) girişi ise 3.5 milyar dolar oldu. QNB Finansbank ekonomistleri mart sonundan beri bütün kanallardan yabancı girişinin 25.1 milyar dolara ulaşırken, kur performansı açısından daha önemli olan TL cinsinden portföy girişinin (hisse, TL DİBS, carry trade) ise 24.4 milyar dolar olduğunu hesapladı. Yabancı fon girişlerinin ilk defa ivme kazandığı geçen sene ekim sonundan beri de toplam giriş 42.7 milyar dolar, TL cinsinden 34.2 milyar dolar oldu.
NET DÖVİZ ALIŞI 47.7 MİLYAR DOLAR
Merkez Bankası’nın rezerv artışı sürüyor. QNB Finansbank ekonomistlerinin yaptığı hesaba göre Merkez Bankası’nın mart sonundan 17 Mayıs’a kadarki toplam net döviz alışı 47.7 milyar dolar oldu. Ekonomistlere göre bu alışın 24.4 milyar doları yabancıların TL cinsi portföylerindeki artıştan, 12.5 milyar doları da yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduat ve yabancı para menkul kıymet toplamındaki düşüşten kaynaklandı. 10.8 milyar dolarlık açıklanamayan kısım var. Ekonomistler bunun da şubat ve marttaki ödemeler dengesindeki çıkışın tersine dönmesinden kaynaklanmış olabileceğini kaydetti.
patronlardunyasi.com
